محمد محمد علی

محمد محمد علی

نویسنده و پژوهشگر ادبی
محمد محمدعلی، نویسنده و پژوهشگر ادبی، هفتم اردیبهشت ۱۳۲۷، در خیابان مولوی تهران به دنیا آمد. در غرب تهران، خیابان سلسبیل و هاشمی به دبستان می‌رود. اولین مشوق و مصحح دل نوشته‌های او، ترانه سرای رادیو، محمود سنایی (شهرآشوب) است. در دوره چهارساله دبیرستان مروی، نخست والیبالیست و سپس بازیگر نمایشنامه‌هایی می‌شود که (دکتر) ایرج امامی کارگردانی می‌کرد. در همین دوره به عضویت هیات تحریریه سالنامه مروی درمی‌آید و همچنین با نادرنادرپور شاعر و نخستین سخنگوی کانون نویسندگان ایران آشنا می‌شود. در سال ۱۳۴۶-۴۷ در مسابقات روزنامه‌نگاری مدارس با احراز مقام نخست، از وزیر آموزش و پرورش (خانم فرخ رو پارسا) لوح تقدیر می‌گیرد. محمدعلی دوره نظام وظیفه را در سپاه ترویج و آبادانی و در روستاهای کوردنشین مرزی سردشت سپری می‌کند. سپس از دانشکده علوم سیاسی و اجتماعی لیسانس می‌گیرد. در سال ۱۳۵۴، همزمان با انتشار مجموعه داستان دره هند آباد گرگ داره با نسرین کیهانی ازدواج می‌کند و به استخدام سازمان بازنشستگی کشوری در می‌آید. سال ۱۳۵۷ پس از انتشار مجموعه داستان از ما بهتران به عضویت کانون نویسندگان ایران پذیرفته می‌شود و یک سال بعد، ۱۳۵۸، عهده‌دار مسئولیت امور مالی کانون نویسندگان می‌شود. پس از بازگشت از سفر شوروی (۱۳۵۹) فصلنامه برج را منتشر می‌کند. در سال ۱۳۶۶ همزمان با انتشار مجموعه داستان بازنشستگی و داستان‌های دیگر، ویژه نامه فرهنگ و هنر جنگ مس را به دست چاپ می‌سپارد. محمد محمدعلی در سال ۱۳۶۹ از سازمان بازنشستگی کشوری به معاونت پژوهشی وزارت فرهنگ و آموزش عالی منتقل می‌شود. در سال ۱۳۷۰ دو رمان رعدوبرق بی باران و نقش پنهان از او منتشر می‌شود. سال ۱۳۷۲ مجموعه گفتگو های او با شاملو، دولت آبادی و اخوان ثالت انتشار می‌یابد. در سال ۱۳۷۳ همراه گلشیری و محمد مختاری و… جزو هشت نویسنده و انتشار دهنده متن ۱۳۴ – ما نویسنده‌ایم به سانسور کتاب اعتراض می‌کند و مجموعه داستان چشم دوم او در همان سال به بازار می‌آید. در سال ۱۳۷۵ جزو سرنشینان اتوبوسی است که نویسندگان و شاعران ایرانی را به ارمنستان می‌برد اما اتوبوس به دلایل امنیتی میانه راه متوقف می‌ماند. محمدعلی از سال ۱۳۷۶ به همراه علی باباچاهی سردبیری سه ویژه نامه شعر و داستان مجله آدینه را به عهده می‌گیرد و در همان سال رمان باورهای خیس یک مرده از او منتشر می‌شود. اسفند ۱۳۷۷ همراه سیمین دانشور و محمود دولت آبادی و... لوح تقدیر بیست سال داستان‌نویسی ایران را بابت مجموعه داستان بازنشستگی و داستان‌های دیگر ازآن خود می‌کند. در سال ۱۳۷۸ سفرنامه شوروی به نام پنج سال قبل از ۱۹۸۵ و مجموعه داستان دریغ ار روبه‌رو از او منتشر می‌شود. پس از آن در سال ۱۳۷۹ رمان برهنه در باد را منتشر می‌کند و جایزه نخست یلدا را به خود اختصاص می‌دهد. در سال ۱۳۸۰ پس از ترجمه دو داستان عکاسی و مرغدانی او به آلمانی، به اولین فستیوال بین‌المللی ادبیات برلین دعوت می‌شود و در تئاتر برشت به همراه جمعی از آلمانی های دوستدار ادبیات فارسی، شاهد روخوانی نمایشی داستان عکاسی خود می‌گردد. در همان سال عضو هیات تحریریه مجله کارنامه می‌شود و مسئولیت بخش داستان آن مجله را به عهده می‌گیرد. محمدعلی در سال ۱۳۸۱ از وزارت فرهنگ و آموزش عالی (وزارت علوم) بازنشسته و بلافاصله در موسسه فرهنگی هنری کارنامه مشغول تدریس داستان‌نویسی می‌گردد. در همان سال رمان اسطوره ای، پژوهشی آدم و حوا از او منتشر می‌شود. محمدعلی سال ۱۳۸۳ را با انتشار رمان قصه تهمینه و رمان پژوهشی جمشید و جمک، شروع و با انتشار مجموعه نقد و نظر به نام واقعیت و رویا همراه علیرضا پیروزان به پایان می‌رساند. سال ۱۳۸۴ را با چاپ خلاصه‌ای از شرح سفر بدفرجام ۲۱ نویسنده و شاعر به ارمنستان در مجله شهروند کانادا آغاز می‌کند و با انتشار مجموعه نقد و نظر به نام از قعر دره تا روز اول عشق، همراه فرامرز پورنوروز به پایان می‌رساند. محمدعلی در مهرماه ۱۳۸۵ جهت شرکت در سمینار ادبیات (پولی فونی) چندصدایی همراه دکتر رضا براهنی و… به ترکیه دعوت می‌شود و در رونمایی ترجمه رمان نقش پنهان به ترکی استانبولی شرکت می‌کند، و یک سال بعد رمان اسطوره ای پژوهشی مشی و مشیانه در سال ۱۳۸۶ منتشر می‌شود. محمدعلی دو روز پیش از انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۸ به همراه همسرش به کانادا می‌رود تا کنار فرزندانش باشد. او هم اکنون در خانه فرهنگ و هنر ونکوور کارگاه داستان‌نویسی را اداره می‌کند و مشغول تدریس داستان‌نویسی است. همچنین طی این مدت کتاب شاملویی که من می‌شناختم (در سال ۱۳۹۲) و آخرین رمان او جهان زندگان در سال ۱۳۹۴ در ایران به چاپ می‌رسد. تمام آثار محمدعلی بارها به چاپ رسیده است و منتقدان آثار این نویسنده را واقعگرا با گرایش به نوعی سمبولیسم، چند صدایی و عدم قطعیت در روایت ارزیابی کرده‌اند.