تلفن همراه: وسیله‌ای برای عرضه کتاب الکترونیکی به کشورهای در حال توسعه
مطلبی که در زیر می‌خوانید ترجمه این مقاله در Mashable است.
برای بسیاری از ما، نوآوری در عرصه تلفن‌های همراه به جدیدترین مدل تلفن‌های هوشمند یا تبلت‌های شرکت‌های اپل (Apple) و سامسونگ (Samsung) خلاصه می‌شود. اما برای میلیون‌ها نفر از مردمان کشورهای در حال توسعه، پیشرفت‌هایی به‌مراتب ساده‌تر در تلفن‌های معمولی - همان تلفن‌هایی که احتمالا در نیم‌دهه اخیر از آنها استفاده نکرده اید - می‌تواند امکانات فرهنگی و آموزشی جدیدی فراهم کند و وضعیت را بطور اساسی تغییر دهد. موسسه غیرانتفاعی ورلد ریدر (Worldreader) با توزیع ۱۰ هزار دستگاه کیندل در آفریقا، بیش از ۵۰۰ هزار عنوان کتاب الکترونیکی را در دسترس کودکان این قاره قرار داده است. این موسسه بعد از پشت سر گذاشتن یک طرح آزمایشی یک ساله، یک برنامه ویژه تلفن‌های همراه به نام ورلد ریدر موبایل (Worldreader Mobile) را عرضه کرده که به کمک آن دارندگان تلفن‌های معمولی می‌توانند تنها با استفاده از فناوری نسل دوم تلفن‌های همراه (2G) بیش از ۱۴۰۰ کتاب را به طور رایگان بخوانند.
سوزان مودی، مدیر بازاریابی و ارتباطات ورلد ریدر، می‌گوید: «استفاده از تلفن‌های همراه معمولی در کشورهای در حال توسعه رواج زیادی دارد، و مردم بسیاری از کارهای اساسی زندگی خود را با استفاده از آنها انجام می‌دهند؛ از انجام پرداخت‌ها گرفته تا دسترسی به اینترنت.» خانم مودی می‌گوید آیفون‌ها و تلفن‌های هوشمند مشابه آنها شور و شوق زیادی به راه می‌اندازند، اما شمار مشتریان آنها نسبتا محدود است. امروزه در جهان حدود پنج میلیارد نفر از تلفن‌های معمولی مجهز به شبکه‌های 2G استفاده می‌کنند.
ورلد ریدر به کمک شبکه‌های 2G کتاب‌های کلاسیکی نظیر «غرور و تعصب» و «نانسی درو» را در دسترس عموم قرار می‌دهد. این کتاب‌ها تحت مجوز کریتیو کامنز (Creative Commons) در اختیار کاربران تلفن‌ها قرار می‌گیرند. اخیرا برخی کتاب‌های نوشته شده به زبان‌های آفریقایی هم به فهرست آثار اضافه شده، و همین امر باعث افزایش قابل توجه شمار خوانندگان شده است. حالا عرضه کتاب به کاربران پرشمار بنگالی‌زبان و هندی‌زبان هم در دستور کار قرار گرفته است.
در فاز آزمایشی طرح، خوانندگان اهل کشورهای نیجریه، هند، اتیوپی و زیمبابوه استقبال خوبی از آن کرده‌اند. برنامه ورلد ریدر موبایل (Worldreader Mobile) روی چهار میلیون تلفن همراه معمولی نصب شده، و بیش از نیم میلیون کاربر فعال دارد. این کاربران هر ماه دست‌کم ۲۰ بار از ورلد ریدر موبایل استفاده می‌کنند.
اگر فکر می‌کنید دوران نوآوری در زمینه تلفن‌های معمولی گذشته، فراموش نکنید که از میان ۶.۴ میلیارد تلفن همراه موجود در جهان، تنها ۱.۵ میلیارد آن تلفن‌های هوشمند هستند. به طور خاص در قاره آفریقا، تنها ۱۵ میلیون از نیم میلیارد تلفن موجود در رده تلفن‌های هوشمند قرار می‌گیرند. مطابق برآوردهای شرکت وایرلس اینتلیجنس (Wireless Intelligence) در سال ۲۰۱۲، نسبت تلفن‌های معمولی به تلفن‌های هوشمند به این زودی‌ها تغییر نخواهد کرد. بنا بر ارزیابی این شرکت، در سال ۲۰۱۶، حدود ۷۵ درصد کشورهای آفریقای سیاه (کشورهای جنوب صحرای بزرگ آفریقا) همچنان تنها به شبکه‌های 2G دسترسی خواهند داشت.
الیزابت هنزیک وود، از کارکنان موسسه ورلد ریدر، می‌گوید: «در آفریقا حتی اگر به هر نفر یک آیفون بدهید هم فایده چندانی به حالشان ندارد، چون شبکه‌های 3G در اختیار ندارند و نمی‌توانند آنطور که باید از امکانات تلفن‌های هوشمند استفاده کنند، و این اتفاق به احتمال زیاد در ۱۰ سال آینده هم نخواهد افتاد.»
ورلد ریدر با استفاده از ابزار بررسی موجود در این برنامه توانسته اطلاعات زیادی درباره کاربرانش به دست بیاورد. خوانندگان آن عمدتا جوان، دانشجو و مرد هستند، اما فعال‌ترین آنها، زن هستند. در واقع ۲۰ کاربری که بیشترین استفاده را از این برنامه می‌کنند همگی زن هستند، و اکثریت ۱۰۰ کاربر فعال را هم زنان تشکیل می‌دهند.
الیزابت هنزیک وود می‌گوید: «وقتی ما کارمان را شروع کردیم، شرکت نوکیا فکر می‌کرد که کاربران صرفا برای وقت‌گذرانی سراغ ما می‌آیند، اما خوانندگان زن ما ماهانه ۲۰۰ ساعت از وقتشان را صرف مطالعه می‌کنند. من فکر نمی‌کنم همه فقط در پی وقت گذراندن باشند. خیلی‌ها واقعا دنبال مطالعه جدی و طولانی هستند.»
ورلد ریدر دقیقا می‌داند که مردم چه جور کتاب‌هایی را بیشتر می‌خوانند. در میان حوزه‌های مختلف، کتاب‌های عشقی پرطرفدارترین ژانر هستند. البته خوانندگان به داستان‌های کوتاه و کتاب‌های مرجع هم علاقه زیادی نشان می‌دهند. این گونه کتاب‌ها را می‌توان به کمک بنیاد CK-12 (CK-12 Foundation) پیدا کرد. این بنیاد یک مخزن جمع‌آوری کتاب‌های مرجع است، و استفاده از آن برای عموم آزاد و رایگان است. از دیگر زمینه‌های پرطرفدار می‌توان به موضوعات مربوط به سلامتی اشاره کرد. این دست کتاب‌ها را معمولا سازمان بهداشت جهانی و دیگر سازمان‌های جهانی فعال در زمینه بهداشت عرضه می‌کنند.
کتاب‌های آموزشی کودکان هم برای کسانی که بچه‌های کم‌سن وسال دارند، بسیار مفیدند، و حدود ۹۰ درصد کاربران می‌گویند که از چنین کتاب‌هایی استقبال می‌کنند. حدود یک‌سوم کاربران از روی تلفن همراه برای بچه‌هایشان داستان می‌خوانند.
جدا از برنامه‌هایی نظیر ورلد ریدر موبایل، موارد استفاده ضروری و نوآورانه از تلفن‌های همراه معمولی به حل مشکلات در زمینه واکنش به فجایع طبیعی، ارتقاء سطح بهداشت در جهان و افزایش پاسخگویی دولت‌ها کمک شایانی می‌کند.
تلفن همراه: وسیله‌ای برای عرضه کتاب الکترونیکی به کشورهای در حال توسعه :