عکس از سایت worldcrunch

مطلبی که در زیر می‌خوانید ترجمه  این مقاله در Techdirt است.

در وبلاگ Techdirt درباره کتاب‌های الکترونیکی، قیمتگذاری آنها، مدیریت حقوق دیجیتالی (DRM)، و تکثیر غیرقانونی آنها صحبت می‌شود، اما موضوعی که گاهی در تمام این بحث‌ها به آن توجه نمی‌شود در واقع نقطه آغاز همه آنهاست. مسأله اصلی این است که شاید مبلغ قابل توجهی برای یک محصول دیجیتالی پرداخت شود، اما محصول فروخته شده به هیچ وجه رضایت خاطر خواننده را جلب نکند.

بسیاری از افراد پیشرو متوجه این موضوع شده اند، و پیش از خرید محصولات، از تکثیر غیرقانونی به عنوان روشی برای امتحان کردن آنها استفاده می‌کنند. یکی از راه‌هایی که  به کمک آن می‌توان در زمینه کتاب‌های الکترونیکی با این مشکل مقابله کرد، ارائه نسخه کوتاه‌تری از کتاب با قیمت کمتر است. با چنین کاری قاعدتا مشتری در صورت خرید کتاب ریسک کمتری متحمل می‌شود. این راه حل‌ها شاید گزینه‌های معقولی باشند، ولی هنوز هم مستقیما به مسأله اصلی نمی‌پردازند. اما شاید راه دیگری وجود داشته باشد که به کمک آن بتوان پیش از خرید یک کتاب، آن را کاملا امتحان کرد.

شرکت توتالبوکس (TotalBooX) روش موسوم به «پرداخت به اندازه مصرف» (Pay as you go) را در مورد کتاب‌های الکترونیکی به کار گرفته است. در این روش شما به ازای هر صفحه کتاب مبلغی می‌پردازید، و لازم نیست کل بهای آن را از اول پرداخت کنید. به این ترتیب اگر مثلا از خواندن ۵۰ صفحه اول آن لذت نبردید، حداقل می‌دانید که کل بهای آن را یکجا نپرداخته اید، و فقط ۵۰ صفحه اول آن را خریده اید. در روش مورد استفاده توتالبوکس، قیمت کلی کتاب تغییری نمی‌کند، اما کاربران این امکان را دارند که اگر از کتابی خوششان نیامد، دست کم پول کمتری بپردازند. توتالبوکس تا به حال ۱۰ هزار کتاب الکترونیکی را با این روش به بازار عرضه کرده، و این کتاب‌ها هم روی اینترنت و هم روی سیستم عامل iOS قابل دسترسی‌اند. کاربران تازه‌وارد به وبسایت، ۲ دلار اعتبار مجانی دریافت می‌کنند، اما در دفعات بعدی باید پیش از خرید کتاب، در حساب کاربریشان پول داشته باشند.

یوارو لورچ، بنیانگذار توتالبوکس، میگوید: «هدف ما این است که دنیا را از دست تشریفات از مُد افتاده و گرانقیمت خرید کتاب پیش از خواندن آن خلاص کنیم.»  به اشتراک گذاشتن یک کتاب الکترونیکی جالب بسیار آسان است. برای این کار کافیست کتاب مورد نظر را به حساب کاربری دوست مورد نظرتان بفرستید. برای این کار هیچ نیازی به وارد کردن اطلاعات کاربری یا جزئیات حساب بانکی (یا دیگر روش‌های پرداخت پول) نیست. این شرکت امیدوار است با اضافه کردن امکانات مرتبط با شبکه‌های اجتماعی، جذابیت خود را برای دوستداران واقعی کتاب بیشتر کند.

هنوز برای قضاوت درباره جذابیت و کارآیی این ابتکار زود است، اما در هر صورت این روش اهمیت ارائه گزینه‌های بیشتر به مشتریان محصولات دیجیتالی را نشان می‌دهد. یوارو لورچ معتقد است که استفاده از چنین مدل‌هایی قبلا غیرممکن بود، زیرا در گذشته کتاب‌ها کاغذی بودند و چاپ آنها هزینه داشت. اما با ورود محصولات دیجیتالی، ارائه چنین گزینه‌هایی معنا پیدا کرده است، و حتی گاهی این سوال پیش می‌آید که چرا معرفی آنها به مشتریان اینقدر طول کشیده است. در واقع بزرگ‌ترین برتری کتاب‌های الکترونیکی به خواهر و برادرهای کاغذیشان همین است. اما ایجاد این امکان یک موضوع است، و علاقه‌مند کردن مردم به آن موضوعی دیگر. در دنیای دیجیتال که همه انتظار دریافت نمونه‌های مجانی را دارند، پول گرفتن بابت این نمونه‌ها باعث رویگردانی مشتریان می‌شود. به این‌ها باید «هزینه‌های ذهنی معامله» را هم اضافه کرد. بسیاری از کاربران شاید اگر پای پرداخت پول  – هر چند اندک - در میان باشد، از ورق زدن کتاب صرفنظر کنند. اما اینکه خوانندگان جدی دقیقا به همان اندازه که از کتاب می‌خوانند پول بدهند، ایده عملی و قابل قبولی به نظر می‌رسد.

اما برای موفقیت این ایده، افراد نوآوری مثل یوارو لورچ باید با نویسندگان و ناشران، و همچنین مشتریان علاقه‌مند همکاری کنند. معلوم نیست ناشران سنتی از این مدل نشر استقبال کنند، یا آن را تهدیدی برای سودشان به حساب بیاورند. اما می‌توان تصور کرد نویسندگانی که خود آثارشان را منتشر می‌کنند، راحت‌تر از آن استقبال خواهند کرد. اگر این اتفاق بیفتد، می‌توان گفت که این روش یکی دیگر از نوآوری‌هایی خواهد بود که خوانندگان را از ناشران سنتی دورتر می‌کند، و به سوی نویسندگانی که شخصا آثار خود را منتشر می‌کنند، سوق خواهد داد. از سوی دیگر، اگر ناشران ادبی بخواهند زمام این کار را بدست بگیرند، می‌توانند خدمت بزرگی به خوانندگان بکنند، و استعداد نویسندگان مورد نظرشان را بهتر به نمایش بگذارند.