مطلبی که می‌خوانید ترجمه و خلاصه شده این خبر است.

اگر دنبال این هستید که کتابی را روی کیندل‌تان (کتاب‌خوان الکترونیکی انتشارات آمازون) بخوانید که در سال ۱۹۲۲ چاپ شده، آدم خوش‌شانسی هستید. در واقع، بیشتر کتاب‌های محبوب سال‌های ۱۹۱۳ تا ۱۹۲۲، دقیق‌تر بگوییم: ۹۴ درصد این کتاب‌ها، به صورت الکترونیکی در دسترس هستند و اغلب هم مجانی.

اما این وضعیت برای کتاب‌هایی که بعد از سال ۱۹۲۲ منتشر شده‌اند به‌طور کلی فرق می‌کند. از بین ۱۶۷ کتاب پرفروش میان سال‌های ۱۹۲۳ تا ۱۹۳۲ فقط ۲۷ درصدشان در قالب دیجیتال در دسترس‌اند.

چرا؟ چون پیش و پس از این بازه زمانی، حوزه روشنفکری آمریکا به دو بخش تقسیم می‌شود. بخش اول یعنی تا قبل از سال ۱۹۲۳ هر آن‌چه در آمریکا منتشر شده است، به جز تعداد کمی استثناء، دیگر مالکیت خصوصی ندارند و متعلق به حوزه عمومی است و بعد از آن، هر چه در آمریکا منتشر شده مشمول قانون حق مولف می‌شود. کتاب‌هایی که به حوزه عمومی تعلق دارند خیلی بیشتر از باقی کتاب‌ها در قالب دیجیتالی عرضه شده‌اند (و البته نسخه‌های چاپی آن‌ها هم در بازار زیاد است).

اما تحقیقات یکی از دانشگاه‌های ایلینوی در آمریکا نشان داده که تاثیر مسئله حق مولف بر حوزه موسیقی به اندازه حوزه کتاب نیست. در واقع، موزیک‌هایی را که بعد از سال ۱۹۲۳ ساخته شده‌اند خیلی بیشتر می‌توان روی وب و به صورت آن‌لاین پیدا کرد، یعنی در قیاس با سال‌هایی که آثار به حوزه عمومی تعلق دارند.

ناشران حوزه کتاب، بر اساس قانونی که سال ۲۰۰۲ در یکی از دادگاه‌های آمریکا تصویب شد، پیش از آن که کتابی را به صورت الکترونیکی دوباره منتشر کنند باید از نویسنده کتاب اجازه بگیرند. طبق قوانین، انتشاراتی‌ها این حق را دارند که آثار را «به شکل کتاب» منتشر کنند که شامل نسخه الکترونیکی کتاب نمی‌شود. هر ناشری که بخواهد کتابی را به صورت الکترونیکی منتشر کند، باید دوباره با نویسنده کتاب برای انتشار آن وارد مذاکره شود.

در حوزه موسیقی، این اتفاق برعکس است. در یکی از دادگاه‌هایی که بر اساس دعوای حقوقی کمپانی والت دیسنی و کمپانی نشر موسیقی بوزی اند هاوکس تشکیل شده بود، بحث بر سر این بود که‌ آیا کمپانی دیسنی به خاطر استفاده از یکی از قطعه‌های موسیقی استراوینسکی در انیمیشن فانتازیا و انتشار آن به صورت ویدیویی حقوق کمپانی نشر بوزی را که صاحب این قطعه است ضایع کرده یا نه که البته دادگاه ادعای این کمپانی را رد کرد.

دست‌اندرکاران این تحقیق معتقدند، چارچوب‌های قانونی تنها دلیل مشخص میان تفاوت عملکرد کمپانی‌های موسیقی و کتاب هستند، نه مشکلات تکنولوژی برای اسکن کردن صفحه‌های کتاب‌ها یا آن‌چه مصرف‌کننده‌ها ترجیح می‌دهند. آن‌ها می‌گویند که اگر قوانین مربوط به حق مولف تغییر کند، انتظار می‌رود که فاصله بین انتشار الکترونیکی موسیقی و کتاب هم از بین برود. یادمان باشد ۹۴ درصد از کتاب‌هایی که به حوزه عمومی تعلق دارند و از پرفروش‌ترین‌های سال‌های بین ۱۹۱۳ تا ۱۹۲۳ هستند به صورت الکترونیکی در دسترس‌اند. حتی اگر دیجیتالی کردن کتاب‌ها پرهزینه باشد و بازار کتاب‌های الکترونیکی کم‌سودتر، وقتی محدودیت‌های حق مولف اصلاح شود، نرخ تعداد کتاب‌های دیجیتالی شده بالاتر خواهد رفت.