مطلبی که می‌خوانید خلاصه و ترجمه شده مقاله‌ای از دانشگاه داکوتای شمالی است.

شاید هنوز هم یادآوری خاطرات شب‌هایی که مادرتان برای شما قصه‌ای تعریف می‌کرد و بعد با خیالاتی رنگارنگ خواب‌تان می‌برد، برای‌تان لذت‌بخش باشد.

کتا‌ب خواندن نقش مهمی در رشد ذهنی و عاطفی کودکان دارد. خواندن کتاب برای کودکان سبب تقویت رابطه کودک با والدین می‌شود و زمینه را برای خلاقیت و تخیل کودک  هموارتر می‌کند. بیشتر بچه‌ها وقتی کنار پدر و مادرشان می‌نشینند و آن‌ها برای‌شان قصه می‌خوانند، از ‌این حس دلگرمی و امنیت نشستن کنار والدین‌شان لذت می‌برند. هم‌چنین تماس بدنی و شنیدن صدای پدر یا مادر باعث به وجود آمدن خاطره‌ای خوشایند از کتاب در ذهن کودک می‌شود. البته فایده‌های کتاب خواندن برای کودکان به همین‌ها محدود نمی‌شود. تحقیقات نشان داده، کودکانی که مرتب برای‌شان داستان خوانده می‌شود، بسیار سریع‌تر از کودکان دیگر می‌توانند خواندن و نوشتن بیاموزند.

مارک تواین می‌گوید: «کسی که کتاب‌های خوب را نمی‌خواند، تفاوتی با آدم بی‌سواد ندارد.»

کودکان در سنین پایین نمی‌توانند کتاب بخوانند و برای کتاب خواندن به والدین یا مربی خود وابسته هستند. کودکان به کمک بزرگ‌ترها می‌توانند از مطالب کتاب‌ها استفاده کنند و به اطلاعات بیشتری در مورد دنیای اطراف خود دست پیدا کنند.

والدین و کتاب‌خوانی برای کودکان

به‌ عنوان پدر یا مادر باید هرچه سریع‌تر کتاب خواندن را برای فرزندتان آغاز کنید. حتی بهتر است این کار از نخستین روزهای پس از تولد کودک آغاز شود. حتی نوزادها هم از شنیدن صدای موزون و آهنگین پدر و مادرشان لذت می‌برند. کودکان پیش‌دبستانی از نشستن روی پای پدر یا مادر خود موقع کتاب خواندن لذت می‌برند. کودکی که هر روز اشعار و داستان‌های جذاب را از زبان پدر و مادرش می‌شنود، به احتمال زیاد در بزرگ‌سالی هم علاقه‌اش را به کتاب حفظ خواهد کرد. به‌علاوه، کودکی که کتاب دوست دارد، علاقه بیشتری به یادگیری خواندن و نوشتن نشان خواهد داد.

با این که در دنیای امروز بسیاری از ما با مشکل کمبود وقت روبه‌رو هستیم، اما با این همه باز هم می‌توانیم زمان‌هایی را پیدا کنیم تا برای کودک‌مان شعر و داستان‌ بخوانیم. وقت عوض پوشک، وقت شیر یا غذا دادن، وقت خواب و حتی موقع خواندن روزنامه هم می‌توانید چیزهایی برای کودک خود بخوانید. در حقیقت، بدون صرف زمان یا پول زیاد می‌توانید کودک خود را به طور غیرمستقیم به کتاب‌خوانی تشویق کنید و البته زمینه رشد هر چه بیشتر او را فراهم سازید.

چه وقت برای فرزندمان کتاب بخوانیم؟

• هر چه زودتر کتا‌ب‌خوانی را برای کودک شیرخواره و تازه به دنیا آمده خود آغاز کنید بهتر است. خواندن داستان یا شعر با صدای بلند برای کودکان بسیار کم‌سن می‌تواند بسیار آرامش‌بخش باشد.

• زمان ثابت و مشخصی را برای خواندن کتاب برای کودک‌تان (۱۰ تا ۳۰ دقیقه) اختصاص دهید. البته این زمان به سن فرزندتان هم بستگی دارد. اگر در این بازه زمانی، کتاب‌هایی را که برای کودک جذاب است برایش بخوانید، همیشه برای این زمان لحظه‌شماری خواهد کرد.

• حتی پس از این که کودک‌تان خواندن و نوشتن را یاد گرفت، هم‌چنان به کتاب خواندن با صدای بلند برایش ادامه دهید. کودکانی که به تازگی خواندن و نوشتن را آموخته‌اند هم‌چنان از شنیدن داستان لذت می‌برند. اگر دیدید کودک‌تان هر از چند گاهی به کتا‌ب‌خوانی علاقه چندانی نشان نمی‌دهد، بهتر است کار خواندن را به زمان دیگری موکول کنید.

چه کتابی برای فرزندمان بخوانیم؟

• بهتر است کتاب‌هایی با موضوعات متنوع انتخاب کنید، اما هم‌چنان کتاب‌هایی را انتخاب کنید که جزءِ علایق اصلی کودک است. کودک‌تان ممکن است کتاب‌هایی با موضوعات مختلف، از فضا و فضانوردی گرفته تا زندگی حشرات، را دوست داشته باشد. بگذارید فرزندتان از این فرصت کتاب‌خوانی برای بررسی و کشف علایق‌اش استفاده کند.

• فراموش نکنید که ‌علاقه به گوش دادن به کتاب‌خوانی بزرگ‌ترها بسیار مهم‌تر از توانایی خواندن و نوشتن است، چون در صورتی که کودک به کتاب علاقه‌مند شود، خودبه‌خود به خواندن و نوشتن هم علاقه‌مند خواهد شد.

• با مربی یا معلم کودک یا مسئول کتاب‌خانه یا کتاب‌فروشی برای انتخاب کتاب مناسب برای کودک خود مشورت کنید. می‌توانید از فهرست کتاب‌های پرفروش کودکان نیز کمک بگیرید.

چگونه برای فرزندمان کتاب بخوانیم؟

• پیش از این که کتاب را برای کودک‌تان بخوانید، زمانی را به مطالعه و بررسی آن اختصاص بدهید و ببینید محتوای کتاب چیست. حتماً یک بار هم که شده پیش از خواندن کتاب برای کودک، خودتان آن را بخوانید. در این صورت، دیگر هنگام خواندن کتاب برای کودک به مشکل برنخواهید خورد.

• بهتر است کتاب‌های تصویردار را انتخاب کنید. لازم نیست عین جملات کتاب را بخوانید، بهتر است با اشاره به تصویر کتاب، جملات نوشته شده را به زبان خودتان بازگو کنید. هنگام خواندن کتاب کودک را در کنار خودتان بنشانید تا او هم بتواند عکس‌ها و متن کتاب را ببیند. انگشت خود را روی تصاویر و جملات حرکت دهید تا کودک متوجه شود کدام بخش کتاب را می‌خوانید. توجه داشته باشید که بعضی از کودکان دوست ندارند مدت طولانی یک جا بنشینند، بنابراین سخت نگیرید و بگذارید کودک‌تان راحت باشد.

• کودک خود را تشویق به مشارکت در کار خواندن کنید. برای نمونه ازش بخواهید تصاویر داخل کتاب را برای شما توضیح دهد یا حتی اتفاقی را که در بخش بعدی داستان می‌افتد حدس بزند.

• آرام بخوانید و هیجان را در صدای‌تان نشان بدهید.

• زمانی را برای گفت‌وگو در مورد داستان اختصاص بدهید. عجله برای خواندن و تمام کردن داستان از نظر کودک به هیچ وجه مطلوب و خوشایند نیست.

• در فرایند کتا‌ب‌خوانی ممکن است کودک سوال‌های زیادی از شما بپرسد. بنابراین، پیش از خواندن کتاب، خودتان را برای پاسخ‌گویی به این سوال‌ها آماده کنید. برای پرورش خلاقیت کودک بهتر است سوال‌هایی با پاسخ آزاد از کودک بپرسید. برای نمونه می‌توانید بپرسید: «به نظرت، آقا گرگه الان چی کار می کنه؟» به این ترتیب، فرصتی برای رشد تخیل و خلاقیت کودک فراهم می‌شود.

• یک سبد، جعبه یا کمد برای نگهداری کتاب‌های کودک‌تان تهیه کنید. به‌ این ‌ترتیب، او می‌آموزد که از کتاب‌های خود نگهداری کند و قدرشان را بداند.