مدتی پیش نشستی با حضور چهار ویراستار و یک مترجم که از زبان آلمانی به انگلیسی ترجمه می‌کند در نیویورک برگزار شد و بحث اصلی نشست این بود که با توجه به تجربیاتی که این پنج نفر دارند چه توصیه‌هایی را می‌توان برای ویرایش کتاب‌های ادبی ترجمه به کار بست. حاصل این نشست در این پنج توصیه خلاصه شده است.

۱. به آنچه نویسنده نوشته گوش دهید.

بر اساس گفته یکی از حاضران در نشست، مشکلی که در ترجمه وجود دارد این است: شما باید متنی را خلق کنید که روشن و واضح باشد، نه «تصویر دقیق» چیزی که نویسنده نوشته. ترجمه هر متن ادبی باید نسخه معتبری باشد از نوشته نویسنده، صدا و مهم‌تر از همه این‌ها لحن‌اش.

۲. جایی را که به ویرایش احتیاج ندارد، دست نزنید.

یکی دیگر از کارشناسان حاضر در این نشست گفت، ویراستار باید موقع کار مدام این سوال را از خودش بپرسد که آیا «متن حضور چنین چیزی را توجیه می‌کند؟» معنای این جمله این است که علاوه بر گوش دادن به «نویسنده» باید «متن» را هم به خوبی بشنوید. مثلا، مشخصه‌ی فلان نکته در این اثر چیست؟ پیامدهای برداشتن یا تغییر دادن‌اش چیست؟ اگر این مشخصه برداشته شود یا عوض شود، آیا اثر نکته‌ای حیاتی را از دست خواهد داد؟

۳. هر متنی بافت خودش را دارد، این بافت را به هم نریزید.

همه کسانی که در این نشست شرکت داشتند مثال‌هایی داشتند از این که نویسنده یا مترجم پافشاری کرده‌اند که داستانی بین‌المللی نوشته‌اند و برای همین هم ترجمه کارهایشان باید از ویژگی‌های فرهنگی خاص یک منطقه پیشی بگیرد. همه این کارشناسان اعتقاد داشتند چنین چیزی باعث می‌شود چیزی در ترجمه از دست برود. یکی از آن‌ها گفت: «هر چه شخصیتی جهانی‌تر باشد، از ویژگی عاری‌تر می‌شود.» یکی دیگر از کارشناسان متن بدون بافت را با «غذای پلاستیکی» مقایسه کرد.

۴. سبک > نحو.

یکی از کارشناسان این نشست معتقد بود که ـو همه هم با او هم‌عقیده بودند- ترجمه فقط در سطح صرف و نحو زبان اتفاق نمی‌افتد. «می‌توانید صرف و نحو را ترجمه کنید و آن وقت کتابی که ترجمه کرده‌اید دیگر کتاب نیست.» چیزی که برای یک اثر ترجمه مهم است این نیست که کلمه به کلمه با کتاب اصلی برابر باشد، این است که روایت نویسنده، با همه خصیصه‌ها و ریزه‌کاری‌هایش، همان جور بکر باقی بماند.

۵. با مترجم همان جوری رفتار کنید که با نویسنده رفتار می‌کنید.

یکی از کارشناسان از حاضران در این نشست خواست که یادشان باشد که ترجمه «در نهایت محصول مترجم» است. درست است که ویراستار با نگاه تازه‌ای به متن نگاه می‌کند، اما این ترجمه پروژه او نیست و نمی‌شود «روی هر نکته حذفی کوچکی بحث کرد».

آنچه خواندید بازنویسی و ترجمه این مطلب است.